Teresa Pieńkowska

 

Edukacja regionalna

 

 

                      „Cudze chwalicie, swego nie znacie”

 

 

Atrakcje turystyczno – krajoznawcze Podbeskidzia:

                LANCKORONA I OKOLICE

 

Niniejszy projekt można wykorzystać podczas wycieczki autokarowej bšdŸ też podczas wyjazdu rowerowego.

Autorka niniejszej pracy łšczy w niej swoje zamiłowania zawodowe ( mgr filologii polskiej ) ze swoimi hobby – turystykš ( jest przewodnikiem beskidzkim i przewodnikiem terenowym )

 

 

 

KĘTY

 

Miasto w dolinie Soły, miejsce urodzin œw. Jana Kantego.

 

- Œw. Jan Kanty (1390-1473) zwany Janem z Kęt to znany krakowski uczony zwišzany z   Akademiš Krakowskš. Jest patronem polskiej nauki i kultury.     

 

- Muzeum w Kętach, Rynek 12

Ø      ciekawe księgi cechowe i pieczęcie poszczególnych cechów: barchanników ( barchan-   tkanina bawełniana ), krawców, piekarzy, kamieniarzy, rzeŸników, sukienników (XVIII – XIX w.)

Ø      zbiór eksponatów zwišzanych z Józefem Piłsudskim i Legionami Polskimi

Ø      obrazy, pocztówki, ksišżeczki z nowennami zwišzane ze œw. Janem Kantym

Ø      eksponaty etnograficzne: maselniczki, misy, narzędzia domowe i rolnicze ( pługi, międlice do lnu ), ludowe stroje kobiece z okolic Kęt i Wilamowic

Ø      makieta słynnego kęckiego młyna znad rzeczki Macochy ( młyn był czynny od XVII do połowy XX w. )- jest dużš atrakcja (!)

WADOWICE                           

 

Znane dzisiaj przede wszystkim jako miasto papieża Jana Pawła II.

W rynku i w jego okolicy liczne reklamy sklepów i kafejek oferujšcych słynne papieskie kremówki. Warto spróbować (!)

 

- Muzeum Papieskie

Mieœci się w domu rodzinnym Karola Wojtyły – papieża. W zbiorach wiele reprodukcji zdjęć z całego

życia papieża, a także jego rzeczy osobiste ( narty, wiosło, ubrania turystyczne, komplet czterech sutann

odpowiadajšcych kolejnym godnoœciom)

 

 

- Muzeum Ziemi Wadowickiej

Ø           wystawy czasowe ( zwišzane również z tematykš papieskš )

Ø           prezentacja Wadowic z czasów galicyjskich

Ø           eksponaty zwišzane z amerykańskim lotnictwem wojskowym

 

 

 

 

- Stała szopka bożonarodzeniowa, gdzie obok Œwiętej Rodziny umieszczono postać Jana Pawła II i kardynała Stefana Wyszyńskiego.

 

 

 

 

 

 

KALWARIA ZEBRZYDOWSKA

 

Miasto u podnóża gór Żar. Słynie w całej Polsce z wyrobu mebli oraz z dróżek kalwaryjskich.

 

- Dróżki Męki Pańskiej rozcišgajšce się na malowniczych terenach u podnóża Żaru i Lanckorońskiej Góry. Całoœć dróżek tworzy pierœcień długoœci 7 km.

 

-          Koœciół i klasztor Bernardynów. Na szczególna uwagę zasługuje cudowny obraz Matki Boskiej Kalwaryjskiej z XVII w.

 

-Misteria Wielkiego Tygodnia ( marzec lub kwiecień ). Przycišgajš one licznych pielgrzymów i turystów. W misteriach biorš udział zakonnicy i miejscowa ludnoœć w strojach imitujšcych ubiory z czasów Chrystusa.

 

W 1999 r. założenie krajobrazowo-przestrzenne Kalwarii Zebrzydowskiej zostało wpisane na  Listę Œwiatowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO.

 

 

LANCKORONA

 

Cicha, urokliwa miejscowoœć założona jeszcze przez Kazimierza Wielkiego, który nadał jej prawa miejskie ( stšd – rynek). Latem zjeżdżajš tu malarze – amatorzy i profesjonaliœci – na plenery.

 

- Rynek

Jest bardzo osobliwy. Jako że miasteczko ulokowane zostało na wzgórzu, rynek też jest pochyły- tak bardzo, że dzieci w zimie zjeżdżajš tu na sankach (!). Nachylenie wynosi 9%(!). Nie ma chyba w Polsce drugiego takiego rynku.

- Muzeum Etnograficzne Ziemi Lanckorońskiej

     Wewnštrz drewniane sprzęty kuchenne , wielka kolekcja żelazek na dusze, a także makiety starych domów,

które już nie istniejš.

 

- Ruiny zamku œredniowiecznego

 

- Góra Zamkowa

Sš wokół niej wytyczone alejki spacerowe o wdzięcznych nazwach : Aleja Zakochanych, Aleja Cichych Szeptów.

 

- Jarmark Œwiętojański połšczony z Dniami  Lanckorony ( weekend poprzedzajšcy noc œwiętojańskš ).

Artyœci ludowi, malarze, rzeŸbiarze prezentujš swoje dzieła, występujš zespoły artystyczne. Producenci zdrowej żywnoœci oferujš swoje wyroby.

Wieczorem przy ruinach zamku odbywa się Festyn Nocy Œwiętojańskiej.

 

 

Jacek Wojs tak pisze o Lanckoronie:

 

„ Wyznanie”

 

  Za to, żeœ wiosnš tak zielona,

      Kocham Cię moja Lanckorono,

 

Za to, że latem tak goršca,

Jak iskier sto, jak dotyk słońca,

 

Za to, że żółty klon jesieni

Błękit nad Zamkiem w cud zamieni,

 

Za to, żeœ zimš taka biała

Dusza ma tak cię ukochała.

 

 

 

 

 

 

Noclegi w Lanckoronie:

ˇ        Pensjonat „ Tadeusz”, ul. Legionistów 46

ˇ        Pensjonat „ Zamek”, ul. Zamkowa 40

ˇ        Oœrodek Wypoczynkowy „ Mera – Elzab”, ul. Œwiętokrzyska 500

ˇ        Oœrodek Wczasowy „ Korona”, ul. Krakowska 513

ˇ        Gospodarstwo agroturystyczne „ Aga”, ul. Konfederatów Barskich 556

ˇ        Schronisko Młodzieżowe PTSM- całoroczne, ul. Kazimierza Wielkiego 1

 

 

 

STRYSZÓW

- barokowy dwór, w którym urzšdzono ciekawe muzeum wnętrz.

Dzięki zachowanemu oryginalnemu wystrojowi można tu zobaczyć, jak wyglšdała jadalnia, kancelaria, salon i

sypialnia w œrednio zamożnej rezydencji ziemiańskiej.

 

GORZEŃ GÓRNY

 

-Muzeum Emila Zegadłowicza- mieœci się w okazałym dworze.

Ø      Kilka ciekawych sal : w jednej obrazy ilustrujšce cykl „ Powsinogi beskidzkie”, w drugiej- rodzinne portrety,

 dalej – zbiór sztuki orientalnej ( chińskiej i japońskiej), grafiki Leona Wyczółkowskiego i ilustracje do powieœci

 „ Motory” ( bardzo oryginalne, stworzone przez Stefana Żechowskiego ), w gabinecie pisarza – pamištki

osobiste.

Ø      Kaplica na piętrze urzšdzona jest na ludowo. Zegadłowicz umieœcił tu rzeŸby swojego protegowanego

artysty ludowego- Jędrzeja Wowry.

 

 

Emil Zegadłowicz ( 1888- 1941)- poeta, prozaik, dramatopisarz. Ukończył polonistykę, germanistykę i historię sztuki.

W swojej twórczoœci artystycznej wykorzystywał fantastykę ludowš i słownictwo gwarowe Beskidów- cykl ballad „Powsinogi beskidzkie”.

Autor „Żywota Mikołaja Srebrempisanego” ( 4 tomy, w tym słynne „Zmory”) i „Motorów”. Te dwie ostatnie powieœci („Zmory” i „ Motory”) ukazywały problemy dojrzewania młodego chłopca i stanowiły wyraz buntu przeciwko małomiasteczkowym formom obyczajowym, przeciwko obłudzie i zakłamaniu.

Z inicjatywy Emila Zegadłowicza powstała grupa poetycka „Czartak”. Jej twórcy propagowali regionalizm beskidzki, deklarowali jednoczeœnie antyurbanizm i sceptycyzm wobec współczesnej cywilizacji.

W dniu œmierci E. Zegadłowicz napisał w swoim dzienniku: >>Odchodzę bez lęku, spokojnie, jakby w ciszę Wielkiego Lasu- prawie z radoœciš<<

 

 

Bibliografia:

 

1.Beskid Makowski, Mapa turystyczna, 1:75000, Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera S.A., Warszawa, wyd. IX.

 

2.Anna Chowaniak, Najstarsze zawody kęczan utrwalone w dokumentach i księgach cechowych [w:] „ Almanach kęcki” 2003, s. 66-73.

 

3.Dwa dni we dwoje. Przewodnik turystyczny, Bielsko-Biała 2003, „Pascal”.

 

4.Małgorzata Kucza- Kuczyńska, Polskie muzea literackie, Warszawa 1986, „Kraj”.

 

5.Lanckorona. Miasteczko na wzgórzu, Kraków 2002, „Bezdroża”.

 

6.Stanisław Lorentz, Przewodnik po muzeach i zbiorach w Polsce, Warszawa 1982.

 

7.Jerzy Polak, Muzeum w Kętach [w: ] „Kalendarz Beskidzki” 1996, s. 101-105.

 

8. Sto tras po Polsce. Nie tylko dla zmotoryzowanych. Przewodnik turystyczny, Warszawa 2002, Sport i Turystyka – MUZA S.A.

 

9.Gustaw Studnicki, Tytus i Emil [w: ] „Kalendarz Beskidzki” 1994, s. 31-33.

 

10.Magdalena Szczotka, Emil, dziecko z Białej[w: ] „Kalendarz Beskidzki” 2001-2002,

   s.123 –124